Author admin

Üniversiteye giden ya da üniversiteye hazırlanan herkes geleceğin meslekleri konusunda oldukça meraklı. İlerleyen yıllarda hangi meslekler ilgi görecek hangi meslekler popülerliğini kaybedecek oldukça merak edilen bir konu olmakta.

Dünyada olan gelişmeler ve olan olaylar göz önüne alındığı zaman 1 Ocak 2021 herkes adına bir kırılma anı olacak. Tekerleğin bulunması gibi, otomobillerin yaygınlaşması gibi ya da atların bir anda kullanımdan kalkması gibi çok önemli bir geçişin tam eşiğindeyiz.

David Harvey New York Üniversitesi’nde çalışan oldukça başarılı bir öğretim görevlisidir. Harvey bizlerin bu geleceğinin nasıl geleceğini, aslın bizim yeni bir dijital dünyada yeniden nasıl yapılanacağımızı oldukça başarılı bir şekilde dile getirmiş ve anlatmıştır.

Bu nedenden dolayı gençler bugün üniversitede 2020 ve sonrası yıllarda mezun olacak öğrenciler aslında genetik alt yapılarına göre bakıldığında en az 60 yıl değer üretecekler. Eskiden emeklilik yaşı 65’e çıktığı zaman herkes bu karara tepki gösteren yürüyüşler yaptı dünyada. Ama artık bugün 87 yaş sonrası özellikle yaşlı kabul edilmekte.

Pandemi Süreci Öncesi Ülkemizin DNA Raporu

Ülkemizde pandemi süreci yaşanmadan önceki DNA raporuna bakarsak eğer ülkemizdeki yaşam yaşı 107’ye kadar uzamış durumda. Bu da Türkiye gibi gelişmiş olan ülkelerde artık yaşam yaşı 107 – 110 gibi görülmekte. O yüzden bugün 1990 öncesi doğanlar için bu yaş 107 iken 1990 sonrası doğanlar için ise bu yaş 110 ile 115 arasında olmakta.

Bu da bizlere uzun vadeli yaşam boyu eğitimi destekleyecek çalışmalara önem veriyor olmamızı gösteriyor. Bu anlamda dünyadaki akademik yapılarında ve kotalarında geleceğin meslekleri ve diğer konular ile alakalı değişikler meydana gelmektedir.

Geleceğin Meslekleri ve Sosyal Bilimler

Dünyanın gidişi ile gelişen ve değişen meslek kotalarında bazı sıkıntılarda ön plana çıkmakta. Bu konuda herkes biyoteknoloji, yazılım gibi alanlara yükleniyor. Bunun sonucu olarak da sosyal bilim alanlarında aşırı bir düşüş ve meslek olarak azalma görünmekte. Hâlbuki insanların okuduğu sosyoloji bölümünü nasıl şekillendireceği ile alakalı bir konu.

Eğer öğrenciler bu bölümleri 21. yüzyıl içerisinde uygun bir hale getirip şekillendirmeleri durumunda gelecekteki meslekleri konusunda oldukça rahat ederler. Bu oldukça önemli bir konudur. Özellikle kırmızı kraliçe diye adlandırılan bir etki vardır. Bu tabiattan alınmış bir etkidir. İnsanları dışarda tuttuğumuz zaman en büyük rekabet tabiattadır.

En iyi yumurtanın döllenebileceğini ve en iyi şekilde şekillenebileceğini, küçük balığın büyük balığı yediğini, en hızlı koşanın kurtularak yavaş olanın bir başkasına yem olduğunu bilmekteyiz. Bitkiler bile oldukça barışçıl durmalarına rağmen kendi iç yaşamlarında oldukça koyu bir rekabet içerisinde yaşamaktalar.

Ama bunların arasında sadece insan kendi rekabet halinden uzak kalarak kendi sevdiği işi yaparak ya da kendi değer üreteceği alanı oluşturduğu takdirde durum değişebiliyor. Bu zamanlarda insanlar çalışmış gibi hissetmiyor. İnsan gerçek anlamda değer üretebilecek bir alan oluşturabilmekte.

Buna örnek vermek gerekirse önümüzdeki dönemlerde özellikle insan davranışlarını, bilimini, sosyolojik intereaksiyon anlamındaki habituslarını iyi anlamamız gerekiyor. Bu ilerleyen dönemlerde oldukça etkili ve önemli bir nokta olacak.

Yapay Zeka ve Ekosistem

Bireylerin var olabilmeleri için ekosistem oluşturulması gerekmektedir. Bu alanda çalışmalar yapan akademisyenler öğrencilerine kendi sevdikleri alanları bulup insan bilimi açısından ekosistemleri anlayacak şekilde kendi değerlerini üretebileceği alanlar oluşturmaya çalışmaktadır. Eğer bu alanlar oluşturulabilirlerse yapay zeka döneminde en çok aranan ve bu anlamda da değer üreten kişiler ortaya çıkar.

İş Aramayın, İş Kurun!

Yapılan bu çalışmalar hem geleceğin meslekleri konusunda hem diğer konularda bizi bir noktaya götürmektedir. Başarılı akademisyen ve girişimcilerin de belirttiği şekilde gençler iş aramamalı bunun yerine iş kurmalılar. Birkaç arkadaş bir araya gelerek kendi start – up’larını oluşturarak bu anlamda çalışmalar yapabilirler.

Bu anlamda habitusları çok iyi anlamak, o habitusun içerisindeki değer zincirlerini ortaya çıkarmak ve mutlaka rekabetin getirmiş olduğu çılgınca stres ve bilinmezlikler arasında savrulmadan durmak çok önemli olacaktır. Bu konular üzerinde yapılan çalışmalar sırasında panik olma durumu kesinlikle olmamalıdır. Bunun yanı sıra değer zinciri içerisinde durmak ve bu zinciri kaybetmemek oldukça önemli.

Kişisel Gelişim

İş kurma sırasında insanlar için diğer önemli konulardan birisi ise bu projelerde ilerleyen zamanlarda yaprak gibi savrulabilirler. Bu anlamda gençlere, öğrencilere ya da işlerini kaybetmiş ya da kaybetmek üzere olan uzmanlara akademisyenler önemli önerilerde bulunmaktalar.

Hayatta kaybolmuş hissetmemek, stratejik anlamda yeteneklerini fark etmek ve yetenek geliştirmek akademisyenlerin iş kuran ya da geleceğin meslekleri konusunda fikir sahibi olmak isteyenlere önerdikleri altın önerilerdir. Aynı zamanda bu zamanlarda insanlar kendilerini korkudan uzak tutmalıdır. Büyüme anlamında insanlar kendilerini buluyor ve kendilerini geliştiriyor olmalıdır.

İnsan Beyni

Amerikalı ünlü Profesör Chomsky insanın bir şey bilmeden bile dilini geliştirdiğini yıllarca yine kendi gibi başarılı meslektaşlarına karşı savunan oldukça başarılı bir profesördür. Chomsky insan beyninin ne kadar mükemmel olduğunu dile getirerek bu anlamda insanın bir şeyleri duymadan ya da yaşamadan bile insanın içindeki gücün ne kadar kuvvetli olduğunu dile getirmiştir.

Bizler dijital anlamda yeni okuryazarlıklar kazanmış durumdayız. Zoom gibi Google gibi pek çok alanda artık insanlar yeni bir dil öğrenmiş ve geliştirmiş durumda. Tüm bunlarda özellikle dikkat edilmesi gereken konulardan biri ise yeni diller yeni beceriler kazandığımız bu dönemde insan beyninin gücüne inanıyor olmamız gerekmekte.

İnsan beyni yurtdışında geleceğin meslekleri ya da genel olarak tüm dünyada geleceği etkileyecek ve önem verilmesi gereken konulardan bir tanesi olarak dikkat çekmekte. Bu yüzden Stanford Üniversitesi içerisinde bulunan Silikon Vadisi bölgesinde antropologlar oldukça fazla bulunmaktadır.

Ülkemizde Sosyoloji

Ülkemizden bakıldığı zaman sosyoloji gibi alanlar burun kıvrılan ya da ilgi görmeyen alanlar olmakta. Ama kesinlikle bu bölümler bu kadar göz ardı edilecek bölümler değildir. Özellikle 21. yüzyılda dijital dünyanın değişim ve dönüşüm içerisinde bulunduğu dönemde kullanım tecrübesine dayalı yeni ürünler, yeni hizmetler ve yeni süreçleri oluşturacak olan konumlarda mutlaka ve mutlaka habitusu anlayabilen oradaki dinamikleri şekillendiren iyi antropolog ve sosyologlara ihtiyaç duyulmakta.

İnternet üzerinden geleceğin meslekleri listesi gibi konulara bakılarak yorum yapmak ya da tercihleri bu bölümler üzerine yoğunlaştırmak oldukça yanlıştır. Bu yüzden insanlar bölümleri ya da alanları ne olursa olsun günümüz çağına ayak uyduracak şekilde kendilerini geliştirmelidir.

Türkiye’de geleceğin meslekleri nelerdir ya da bu tarz konularda Doç. Dr. Gamze Sart’ın resmi internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca alanında uzman kişilerden bu konular üzerine bilgi almak için Gamze Sart YouTube Kanalını takip edebilirsiniz.

Pandemi süreci ile birlikte eğitim ve eğitim yaklaşımları konusunda değişime duyulan ihtiyaç daha da ön plana çıktı. Yaşadığımız çağda değişimler o kadar büyük bir hızla gerçekleşiyor ki; edindiğimiz bilgilerin kısa bir süre içinde bayatladığına şahit olabiliyoruz. 19. yüzyılın eğitim paradigmalarını geride bırakmamız gerekiyor. Klasik öğrenme biçimleri dijital çağın gereksinimlerini karşılamaya yetmiyor. Peki; eğitim yaklaşımları nasıl bir değişim izleyecek? Eğitimde nasıl bir adaptasyon sürecinden geçeceğiz?

Günümüzde hem öğrencilerin hem de öğretmenlerin konumlarında farklılaşmalar söz konusu oldu. Bugün öğretmenlerden beklenen, ezbere dayalı ya da kitaba bağımlı bir eğitimin aktarıcısı olmaları değil; öğrenciye destek veren, öğrenciye dayanak olan, mentorluk görevini üstelenen bir konumda olması… Öğretmenin artık öğrencinin karşısında değil yanında olması isteniyor.

Öğrenciler somut işlemler döneminde yani 6-12 yaş arası dönemde fiziksel temasın olduğu bir ortama ihtiyaç duyuyorlar. Soyut işlemler dönemine girildiğinde yani 12 yaş sonrası dönemde ise eğitim teknolojilerini daha rahat kavrayabilecekleri bir süreç başlıyor. Bu noktada, dijital platformların devreye girdiği, zamandan ve mekandan bağımsız bir eğitim biçimi mümkün olabiliyor.

Eğitimde Nasıl Değişimlere Şahit Olacağız?

Geleceğin eğitim teknolojileri zamana ve mekana bağlı öğrenme ortamlarında, kitaplar, defterler ve yazılı sınavlardan ibaret ezberci sistemden oldukça uzak. Eğitimde bir süredir mobil kitapların kullanılması söz konusu ve mobil kitaplar yakın gelecekte çok daha yaygın şekilde kullanılıyor olacak. Sınavların yerini proje bazlı çalışmalar alacaklar. Derslerde videolar aracılığıyla öğrenme gibi yöntemlere başvurulacak. Kısacası eğitimde; ezbere dayalı olmayan, soran, sorgulayan, yaratıcılığın artacağı bir döneme giriliyor.

Bu noktada hem öğretmenlerin, hem velilerin en önemlisi de öğrencilerin bu değişime hazır olmaları gerekiyor. Öğrencilerin yeni eğitim platformlarına uyum sağlayabilmeleri büyük önem taşıyor. Bu yeni süreçte hareketli grafikler, dijital öykü, artırılmış gerçeklik gibi kavramların adını sıkça duyacağız. Örneğin; artık öğrenciler dünyanın diğer ucundaki bir derse online olarak katılabilecek, bir laboratuvara bilgisayarları aracılığıyla tek tuşla ulaşabilecekler.

Yetkinliklerin Artırılması Önem Taşıyor

2025’e kadar süreceği düşünülen bu değişim döneminde öğrencilerin hızlı öğrenme ve esnek öğrenme biçimlerine adapte olmaları önem taşıyor. Öğrencilerin bu süreçte farklı alanlarda yetkinliklerini artırmaları gerekiyor. Bunlardan ilki, teknik yetkinlikler. Yani öğrencilerin bilişim teknolojilerine hakim olması ve bu teknoloji iyi derecede biliyor ve kullanabiliyor olmaları gerekiyor. Bir diğeri; sosyal becerilerin, dijital platformlara aktarılabilmesi önem taşıyor. Bu noktada karma öğretim biçimleri elbette önem kazanıyor. Öğrencilerin online platformların yanında mekanı paylaşabildikleri ortamlarda da eğitim alıyor ve birlikte üretiyor olmaları gerekiyor. Bunun yanında kişisel yetkinleri geliştirmek de büyük bir öneme sahip. Konsantrasyon, motivasyon gibi alanlarda öğrencilerin kendilerini geliştirmesi hızlı öğrenme biçimlerini desteklemek anlamında önem taşıyor.

Eğitim Ritüelleri Yeniden Şekillenecek

21.yüzyıl kitapların yeniden yazılacağı, kuralların yeniden belirleneceği, öğrenim ritüellerinin yeniden şekilleneceği bir süreç olacak. Geleceğin eğitim teknolojileri, yeni eğitim yaklaşımları, öğrenim alanındaki değişimler gibi konular hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız; Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, web sitesini ziyaret edebilir, YouTube kanalına abone olabilirsiniz.

Mutluluk, sözlük karşılığı olarak; saadet, bahtiyarlık, istenene eksiksiz olarak ulaşmaktan duyulan kıvanç anlamlarına geliyor. Kimi kaynaklarda “yaşam doyumu” kavramıyla birlikte kullanılıyor. Elbette mutluluk hakkında yapılan tek tanımlamalar bunlar değil. Şimdiye kadar mutluluğa dair sayısız tanım yapılmış ve mutluluk kriterleri her insana göre farklılık gösteriyor.

Mutluluk, insanlık var olduğu günden bugüne kadar üzerine en çok düşünülen ve fikir üretilen ve soru sorulan kavramlardan bir tanesi… Bu olgu, bir amaç mı yoksa bir araç mı? Maddi değerler mi insanı mutluluğa ulaştırıyor yoksa manevi değerler mi? Toplumdan izole yaşayan biri mutlu olabilir mi? Mutsuzluğu yaşamamış birinin mutlu olabilmesi mümkün mü?

Mutluluk Bir Yaşam Amacı Mı?

Kimi düşünürler insanın yaşam amacının mutluluk olduğunu ileri sürüyor. Buna karşılık; 19. yüzyılda filozof John Stuart Mill tarafından, mutluluğun doğrudan bir amaç olarak görüldüğünde mutlu olunamayacağı düşüncesi ortaya atılmıştır. Mill, asıl önemli olanın insanın gerçekten isteyerek yaptığı ve kendisini mutluluğa ulaştıracak şeylerin ne olduğunu keşfetmesi olduğunu savunmuştur. Bu noktada; Mill’in bilinçli farkındalık halinden söz ettiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Anlık Mutluluk Yerine Hayat Memnuniyeti

Mindfulness mutluluk kavramını değil memnuniyet kavramını ön plana çıkaran bir anlayış. “Happiness” değil “Contentedness” kavramını odak noktasına koyuyor. Mutluluk anlık hazlar neticesinde edindiğimiz bir duygu. Yediğimiz bir çikolata ya da izlediğimiz bir film bizi birkaç saatliğine mutlu ediyor olsa da yaşanılan bu mutluluk hali kalıcı olmuyor. Fakat; hayat yolculuğumuz sırasında gerçekleştirdiğimiz hedeflerden elde ettiğimiz kalıcı haz, memnuniyet duygusuna karşılık geliyor. Mindfulness’ın asıl odak noktasını bizi sıfır noktasında, dengede tutan içsel farkındalık ve bu farkındalık neticesinde ortaya çıkan memnuniyet hali oluşturuyor.

Düşüncelerinizi Seçmekte Özgürsünüz

Peki mindfulness hayat memnuniyetine ulaşmamıza ne gibi bir katkı sunuyor? Mindfulness zihnimizdeki kaygılardan uzaklaşarak yaşadığımız ana odaklanmamızı sağlıyor. Bizler yaşam şartlarının bizi bugün getirdiği noktada; yaşadığımız stres ve kaygıları zihnimizde tekrar tekrar canlandırabiliyoruz. Ya da kaygılarımız tamamen gelecekle ilişkili olduğu için kaygıdan kurtulmak son derece güç olabiliyor. Yani kaygılarımız, çoğu zaman zihnimizin geçmiş ya da geleceğe odaklanması neticesinde ortaya çıkıyor. Bilinçli farkındalık ise bize neyi düşüneceğimizi seçme şansı veriyor.

Bilinçli farkındalık iç huzuru ve dolayısıyla hayat memnuniyetini arttırmaya yardımcı oluyor. Memnuniyet duygusu ancak sahip olunanların farkına varılmasıyla elde edilebiliyor. Mindfulness ile ulaşılan bilinç düzeyi aldığımız bir nefesi gerçekten hissederek almamızı ya da yediğimiz bir yiyeceğin keyfini sonuna kadar çıkarmamızı sağlayabiliyor.  Bireyin, kendi içindeki gücün farkına varması, olumlu özelliklerini keşfetmesi, yetenekli olduğu alanlarda gelişimine katkı sağlaması öznel iyi oluş halini arttırmaya yardımcı oluyor.

Mindfulness, mutluluk ve memnuniyet gibi konular hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak ya da sorularınız için Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, web sitesini ziyaret edebilir ya da YouTube kanalına abone olabilirsiniz.

Ezberci Eğitim öğrencileri eğitmiyor aksine onları eğitim çerçevesinin dışında tutuyor. Bu görüş artık pek çok kesim tarafından kabul görüyor. Ezber; sözlük karşılığı olarak, bir sözü ya da yazıyı hiçbir eksiği olmaksızın anımsayacak ve yineleyecek şekilde akılda tutmak olarak tanımlanıyor. Ezberci eğitim ise; bu tanıma paralel bir şekilde; belirli bir amaç doğrultusunda, bilgilerin istenildiği zaman tekrar edilebilecek biçimde akılda tutulmasını sağlamaya yönelik eğitim şekli olarak ifade ediliyor.

Ezbere dayalı eğitimde bilgilerin kavranması ya da anlaşılmasından ziyade zihinde tutabilmek ve istenildiğinde bilgiyi aynı şekilde sunabilmek önem taşıyor. Öğrencilerin bilgiyi yorumlama, analiz etme gibi yetenekleri bu yaklaşımda oldukça geri planda kalıyor. Bu nedenle bilginin davranışa dönüşmesi ya da yaşamda uygulanabilir olması mümkün olmuyor.

Dijitalleşmenin Eğitime Etkisi

21.yüzyıl Dijital Çağ olarak anılıyor. Bu çağın temelini teknoloji oluşturuyor. Yaşadığımız yüzyılda insanlar ihtiyaçlarının büyük bölümünü dijital platformlar aracılığıyla karşılıyor. Bugün hayatımızın önemli bir bölümünü oluşturan teknolojik gelişmeler, eğitimde de değişime kapı aralıyor. Pandemi süresince yapılan online dersler, online atölyeler ve sınavlar da aslında teknolojinin eğitim anlamında geldiği noktayı ve artık hayatımızın tam da merkezinde yer aldığını gösteriyor.

Teknolojinin geldiği noktayla birlikte ezberci eğitim ve varlığını hala sürdüren geleneksel öğrenme biçimleri yavaş yavaş yerini yeni bir anlayışa ve yeni uygulamalara bırakıyor. Eğitimin hali hazırda var olan bir bilgiyi zihinden tutmaktan ibaret olamayacağı anlaşılıyor.

Eğitim 4.0

Tüm bu gelişmelerle birlikte hayatımıza giren yeni bir kavram var. Eğitim 4.0… Eğitim 4.0 ezberci  anlayışının yerine dijital çağın bizlere sunduğu teknolojilerden faydalanmayı amaçlayan yeni bir yaklaşım. Kişiye özel, tecrübe temelli ve öğrencilerin yeni dünya düzeninde kendilerini var edebilecek biçimde eğitilmesini amaçlayan bir yaklaşım.

Bugün öğrencilerin pek çoğu bilgiye erişmek için dijital platformlardan yararlanıyor. Klasik öğrenme biçimleri yerini yeni teknolojilere bırakıyor. Artık öğrenciler okulda ve derslerde yalnızca kitaplardan değil; hareketli grafiklerden, dijital öykülerden, animasyonlardan yararlanıyorlar. Bu yeni yöntemler öğrencilere daha akılda kalıcı, zaman ve mekandan bağımsız, yoruma ve analize açık bir öğrenme deneyimi sunuyor. Eğitim 4.0 ile amaçlanan aslında tam da bu.

Öğrencilerin istediği yer ve zamanda öğrenme imkanına sahip olması büyük önem taşıyor. Dijital platformlar artık buna olanak veriyor ve eğitimi zaman ve mekandan bağımsız kılıyor.

Öğrenciler dijital platformlar aracılığıyla kendi öğrenme biçimlerine ve hızlarına uygun olarak bilgiye erişebiliyorlar. Eğitim 4.0’ın en büyük ve önemli farkı ise proje bazlı öğrenmeyi teşvik ediyor olması. Eğitim 4.0 öğrencilerin edindikleri bilgileri hafızalarında tutmaya çalışmak ya da kağıda aktarmak yerine uygulayarak, kalıcı olarak öğrenmelerine olanak veriyor. Proje bazlı öğrenme, öğrenciye edindiği bilgileri yaşamı içerisinde konumlandırma ve uygulama fırsatı da veriyor.

Ezberci eğitim yavaş yavaş etkinliğini kaybediyor ve dijital çağ karşısında yeniliyor diyebiliriz. Artık teknolojiyi ve bilimi ön planda tutmamız gereken, eleştirel düşünce, analiz ve yorumlamaya önem vermemiz gereken bir çağda yaşıyoruz. Yeni eğitim yaklaşımları, Eğitim 4.0, dijitalleşme gibi konular hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, YouTube kanalına abone olabilirsiniz.

Bilinçli Farkındalık, bilinen diğer bir adıyla; Mindfulness, şimdiki zaman farkındalığı anlamına geliyor. Kısaca açıklamak gerekirse; an içinde hissedilen duygu ve düşünceleri ya da yaşanan olayları dikkatle ve yargılayıcı olmayan bir tavırla, izlemeyi ve kavramayı ifade ediyor. 70’li yıllardan bu yana, depresyon, stres, anksiyete, bağımlılık gibi problemlerin tedavisinde mindfulness uygulamalarına başvurulduğu; klinik psikoloji ve psikiyatri alanlarında bu yöntemlerden faydalanıldığı biliniyor.

İki Nefes Arasındaki Farkındalık

Gün içinde ne kadar mutlu olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Mutlu olduğunuz anların ne kadar farkına varabiliyorsunuz? Mindfulness, zihnimizdeki endişelerden kurtulmamıza yardımcı olur ve iç huzurumuzun artmasına yardımcı olur. İki nefes arasında farkındalıkla aldığımız bir nefes bile oldukça kıymetlidir.

Yapılan araştırmalar uzun süre yapılan meditasyon sayesinde, insanın normalden farklı bir biçimde dinlenebildiğini gösteriyor. İnsan dışındaki tüm canlılar; büyük bir fırtınanın ardından gelen sakinleşmeyle birlikte dinlenmeye de başlıyorlar. Yalnızca insanlar söz konusu olduğunda bu durum değişiyor. Çok büyük bir yorgunluğun, travmanın ya da çalışmanın ardından sadece 15 dakika sonra, gelecekle ilgili bir plan, vizyon veya farkındalık yoksa; insan beyninde dejeneratif hastalıklara (kanser, depresyon, alzheimer vb.) yol açabilecek bir biyokimya değişimi görülüyor. Bu bağlamda insan, andaki süreç içinde dünü bugünü ve yarınıyla birlikte var oluyor diyebiliriz. İnsanın süreç içinde var olma biçimi diğer canlılardan oldukça farklı… Bu noktadan yola çıkarak şunu söyleyebiliriz; az öncede sözünü ettiğimiz gibi; insanın iki nefes arasında farkındalıkla aldığı bir nefes, uzun bir tatile oranla daha fazla dinlenmesine olanak verebiliyor. Bu sebeple; beyin sadece kendi içindeki varlığının farkına vardığında dinlenme gerçekleşiyor diyebiliriz. İnsanın yaşamında değişimin meydana gelmesi ancak Mindfulness ile yani bu farkındalığın gerçekleşmesiyle mümkün olabiliyor.

Primitif, Maymun ve İnsan Zihin

Mindfulness kavramını daha iyi anlayabilmek için primitif zihin, maymun zihin ve insan zihin kavramlarına hakim olmak önem taşıyor. “Primitif” sözcüğünün Türkçe karşılığı ilkel… Latincede “primus” , “ilk”, “önce” anlamlarına geliyor.  Maymun zihin; insan beyninin huzursuz, daldan dala ve konudan konuya atlayan yapısını ifade ediyor. Bu yapı insan zihninin anda kalmasını neredeyse imkansız kılıyor. İnsan zihin kavramı ise; beynin bilinçli tüm süreçlerini ifade ediyor. İnsan zihin anda kalmaya olanak veriyor. Anda var olurken gelecekle ilgili yol alabileceğimiz anlamlı ve bilinçli bir süreci de mümkün kılıyor.

Amigdala

Bu noktada, “Amigdala” kavramından bahsetmek gerekiyor. Amigdala, beyinde yer alan ve duygusal hafıza ya da duygusal tepkilerin oluşmasında rol alan bölgeyi tanımlıyor. Başta korku olmak üzere duyguların denetiminden sorumlu… Dopamin, noradrenalin ve adrenalin gibi hormonlar da bu bölgeden alınan uyarılar ile salgılanıyor. Amigdala, yaşadığımız olaylar karşısında panikle hareket etmemize sebebiyet verebiliyor.  Olaylar karşısında bilinçli bir farkındalıkla, sakince karar almamıza engel olabiliyor. Amigdala olmadan hiçbir memelinin hayatta kalması mümkün değil. Açlık, tokluk, cinsel içgüdü, korku, kaçma gibi duygular bu bölge tarafından kontrol ediliyor. Fakat; tamamen amigdala odaklı yaşamaya başlamak, anı kaybetmemize neden olabiliyor.

Bütün bu bilgilerin ardından şu an; durup bilinçli bir nefes alma ve içinde bulunduğumuz anın farkına varma vakti… Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, YouTube kanalına abone olabilirsiniz.

Mindfulness uygulamalarında meditasyon önemli bir yere sahip. Ancak; mindfulness yani bilinçli farkındalık, meditasyonun çok daha ötesinde bir olgu. Mindfulness, bir derin düşünme ya da zihni düşüncelerden uzaklaştırma süreci değil. Aslında, mindfulness meditasyonu Budist bir anlayış olan Vipassana’ya dayanıyor. Vipassana’nın kelime karşılığı olarak “olduğu gibi görme” anlamına geliyor. Bedensel algı, düşünce ve duygulara odaklanıyor ve kişinin kendini gözlemlemesi ve kendini dönüştürmesini amaçlıyor. Kısacası mindfulness özel bir beceri gerektirmiyor.

Hayatın akışı içinde, anda durup kendimize bakmamız ve anın farkına varmamızı ifade ediyor. Kendimize sorduğumuz basit ama gerçek bir “nasılsın?” sorusu bile bu farkındalığa ulaşmak için bir adım olabiliyor. İbadet etmek, yazmak, resim yapmak, dans etmek gibi pek çok davranış bizim için bir çeşit meditasyon uygulamasına dönüşebilir ve anı yakalamamıza ve farkındalığa ulaşmamıza yardımcı olabilir.

Mindfulness: İçsel Farkındalık

Mindfulness yani Bilinçli Farkındalık, içsel farkındalık ve dışsal farkındalık olarak ikiye ayrılıyor. İçsel farkındalık tarafı, fiziksel, duygusal, düşünsel ve spiritüel olarak kendi içinde dörde ayrılıyor. Dışsal farkındalık tarafı ise, mikro odaklı ve makro odaklı olarak kendi içinde ikiye ayrılıyor. Bu noktadan baktığımızda görüyoruz ki; mindfulness kavramı yalnızca meditatif bir çalışmayı tanımlamıyor. İnsanın ekosistemiyle birlikte devreye alınmasını gerektiriyor.

Bu noktada, içsel olarak tanımladığımız farkındalık büyük önem taşıyor. İnsan ne zaman ki; fiziksel, duygusal, düşünsel ve spiritüel bedenini bütünsellikte netleştirip, belli bir noktada eşgüdümlü olarak dengelemeyi başarabilirse o zaman farkındalığa ulaşması mümkün olabiliyor. Bu durum sıfır noktası olarak adlandırılıyor. Mindfulness da aslında tam olarak bunu ifade ediyor. Pozitif ya da negatifi değil sıfır noktasını bulabilmek anlamına geliyor. İnsanın sıfır noktasında durabilmesini ve dengeyi sağlayabilmesini ve optimizmi gerçekleştirebilmesini ifade ediyor.

Bilincimiz Arttıkça Memnuniyetimiz Artıyor

Bilinç, farkındalık ve minfdulness seviyesi arttıkça memnuniyet artıyor. Burada altı çizilmesi gerek nokta ise şu; farkındalık ile “mutluluk” değil “memnuniyet” artıyor. Mutluluk anı iyi geçirerek elde edilebiliyor. Fakat hayat memnuniyeti; kendinizi sıfır noktasında tutarken belli bir yolu devam ettiren ve yol alınan bu süreç içerisinde gerçekleştirdiğiniz hayallerinizin hazzı neticesinde elde ettiğiniz bir duygu. Bu sebeple; “happiness” ile “contentedness” kavramlarını ayrıştırmak gerekiyor. Yani hayat mutluluğu ve hayat memnuniyeti arasındaki farkı iyi biliyor olmak gerekiyor. Birey, yüksek bilinç haline ulaştığında, sıfır noktasında varoluşu sürecinde bu ayrımın da farkındalığına ulaşabiliyor.

Mutsuzluk Sürecinden Memnuniyet Sürecine

Farkında olmak; konuşulmayan, çok derinde olanları da bilmek anlamına geliyor. Jean-Jacques Rousseau’ya göre bilmek; mutluluk değil mutsuzluk getiriyor. Fakat işte tam da bu noktada mindfulness kavramı devreye giriyor. İnsanın bu mutsuzluk sürecinden memnuniyet sürecine geçebilmesi için etrafında neler olup bittiğinin farkına varması gerekiyor.

İnsanın dünya için bir değer üretme kaygısı genlerine işlenmiştir. Var olduğumuz ilk andan itibaren bu değer ve farkındalık zinciri başlıyor ve yaşantımız boyunca adım adım ilerliyor. Bu yüzden de mutluluktan memnuniyete geçebilmek, anın farkına varabilmek ve kendimize odaklanmak şart. Mindfulness hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak istiyorsanız Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, YouTube kanalına abone olabilirsiniz.