Neden Stratejik Yetenek Yönetimi?

Doğru bir iş bulma süreci, adaylar için önemli konular arasında yer almaktadır. Konu bu kadar önemli olduğundan dolayı ‘neden stratejik yetenek yönetimi gerekli’ sorusunun cevabı merak edilmektedir. İş bulma sürecinde, adayların öncelikle kendi ilgi alanlarına göre meslek edinmelerini ve meslek oluşturmalarını önermekteyiz. Konu özellikle uygulama açısından değerlendirildiğinde, stratejik yetenek yönetiminin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır.

Öncelikle; beceriler, ihtisas alanları, ilgi alanları ve hedefler ortaya çıkartılmalıdır. İnsanlar, eksik oldukları alanları bularak bunları geliştirmeye odaklanmalılar. Bununla birlikte, tüm süreç finansal yeterlilikler göz önüne alınarak değerlendirilmelidir. Şu soru bireylerin kendilerine sormaları gereken önemli bir sorudur: Bir kariyer ya da meslek edinmek için ne kadar para harcayacağım?

Ayrıca kariyer ya da meslek edinmek için harcanan emek ve sermayenin sonucunda ne kadar gelir elde edileceği gibi soruların cevapları da ortaya koyulmalıdır. Çünkü günün sonunda iş tatmini kavramına ulaşmış olmaları gerekmektedir. İnsanların bir işle uğraşırken ana hedefleri her ne kadar değer üretmek olsa da kendisinin ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayabileceği belli bir finansal hayat kalitesine de bu insanlar ihtiyaç duymaktadır.

Neden Stratejik Yetenek Yönetimi Gerekli?

Bireyler hedefledikleri kariyere ve finansal yeterliliğe ulaşmak için stratejik hedeflere sahip olmalıdır. Her bireyin; ne olursa olsun, kaç yaşında olursa olsun mutlaka 6 yıllık bir planının olması gerekmektedir. Yani burada yaş konusu gerçekten de önemli değildir. Birey '0' yaşında da olsa, '20' yaşında hatta '50' yaşında dahi olsa bu planın belirlenmesi gereklidir. Neden stratejik yetenek yönetimi sorusunun cevabı bu şekilde somut olarak ortaya koyulmaktadır.

Bireylerin, 6 yıllık yaşam ve kariyer planı yaparken de, dünyanın mevcut durumunu göz önüne almaları gerekmektedir. Yani dünyada meydana gelen; sosyoekonomik değişiklikler, teknolojik gelişmeler, ekonomide yaşananlar göz önüne alınmalıdır. Dünyanın sürekli olarak değiştiğini, dünyanın yapılandığını ve dünyanın çok farklı bir noktaya gittiğini doğru değerlendirmek gerekmektedir. Bu yapılanma ve şekillenme süreci içerisinde mutlaka, mümkün olabildiğince büyük değer üretilebilecek alana doğru gidilmelidir.

Bu nedenle kariyer gelişimindeki en önemli unsurlardan bir tanesi, yukarıda belirtilen unsurlara ciddi anlamda önem vermemiz gerektiğidir. Mesleki anlamda, uygulamalar süreci içinde kariyeri bir bütün olarak değerlendirirsek mesleki gelişim ve mesleki yatkınlık dikkat edilmesi gerekenler arasında yer almaktadır. Bu nedenle bireylerin mevcut dinamikleri ve halihazırdaki yapılanmayı göz önüne almaları gerekmektedir.

Kariyer Planı İçin Neler Yapılmalı?

Neden stratejik yetenek yönetimi sorusu kariyer planı doğrultusunda incelenmelidir. Bireyler kariyer planı için gerekli olan yaşam planını yaparak belirli bir şekilde yol almalıdır. Kariyer planını doğru bir şekilde yapabilmek için piyasada çok sayıda test bulunmaktadır. Bu testler; becerileri ölçmekte, ihtisaslaşmaları belirlemekte, yetkinlikleri ortaya koymakta, ilgileri ve değerleri açığa çıkarmaktadır. Burada karşımıza çıkan bazı sorunlar vardır. Bunlardan ilki, özellikle öğrencileri yakından ilgilendirmektedir. Bizimle çalışan ve bizden danışmanlık alan öğrencilerin gözü her zaman açık olmak zorundadır.

Kariyer planlama için kesinlikle tek bir teste bağımlı kalınmamalıdır. Hatta kariyer söz konusu olduğunda 2 ya da 3 testin de yeterli olmadığını söylemeliyiz. Bu süreçte minimum 5 test sonucuna göre karar verilmelidir. Bu nedenle örneğin doktora tezleri yapılırken minimum 4 batarya kullanılmaktadır. Sonuç olarak; doktora tezi denildiği zaman minimum 4 tane batarya ile bir konuya yönelik olarak hareket edilmesi gerektiği söylenebilir. Çünkü neden? Herhangi bir işin birbirinden farklı çok sayıda yönü bulunmaktadır. Belirlemeler, bu farklı yönlerin tamamı dikkate alınarak yapılmalıdır. Sonuç olarak planlamalar da belirlemelere göre şekillenmelidir. Bu çok önemli bir unsurdur.

Kariyer danışmanlığı ile ilgili uzmanlarla çalışmak isteyen ya da belirli bir alanda ihtisaslaşmak isteyen bireyler mutlaka bunların kombine edilmiş tarafını iyi bilerek bunları kullanmalıdır. Aksi takdirde yapılan testlerin hiçbir faydası olmayacaktır. Çünkü mevcut durumda geçerliliği kalmamış testlerin sağladığı sonuçların artık günümüzde 'çöp' niteliğinde olduklarını söyleyebiliriz. Örnek verecek olursak; WISC testi, zeka testi olarak kullanılmaktadır. Halen daha Türkiye’de kullanılan WISC-R testi aslında eski tarihli bir testtir. Zeka testi olarak kullanılan WISC-4 testi de çok eski tarihli olan testlerden bir tanesidir.

Kullanılan Testler Geçerli Olmalı

Neden stratejik yetenek yönetimi sorusuna doğru test seçiminin gerekliliği vurgusu yapılarak da cevap verilmelidir. Güncelliği kalmamış olan testlerin sağladıkları sonuçlar geçerli değildir. Biz bugün 2014 yılında çıkmış olan WISC 5 testini kullanmaktayız. Yani bireyler her zaman, doğru sonuçlar elde etmek için geçerli testleri kullanan merkezleri tercih etmeliler. Peki neden eski tarihli testlerin bir anlamı kalmamıştır?

Çünkü eski testlerin anlamının olmamasının pek çok sebebi vardır. Örneğin; eğer siz 2000 doğumlu bir çocuğu ölçecekseniz bu testin, yapacağınız en önemli testlerden biri olması gerektiğini bilmelisiniz. Bizim kullandığımız testler arasında WISC bunlardan yalnızca bir tanesidir. Normal şartlarda biz 10 tane farklı test kullanarak sonuçlar ortaya koymaktayız.

WISC testi, 1949 yılında oluşturulan önemli zeka testlerinden bir tanesidir. Test, çıkış tarihinden belirli bir süre sonra format olarak tekrar değerlendirilmiştir. Testin, Yetişkin Zeka Ölçeği de bulunmaktadır. Bu testi Türkiye’de kullanan tek hoca şu an için benim… Bu testin bebekler için kullanılan türü de vardır. WPPS-I testini de Türkiye’de yalnızca ben kullanmaktayım. Bu test, ortaya çıktıktan belirli bir süre sonra daha da geliştirilmiştir. Testin üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda testin kalitesi daha da artmıştır.

Testin  yeniden gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi sonucunda WISC-R testi ortaya çıkmıştır. Bu test WISC 3 olarak eski testin ciddi anlamda revize edilmesi sonucunda meydana getirilmiştir. Aslında geçmişe bakıldığında, WISC-R testi 1974 yılında ortaya çıkarken WISC 3 testinin çıkış tarihi 1991 olarak görülmektedir. WISC-R testi 1974 yılında ortaya çıkan bir test olarak nasıl 2000’li yılların çocuklarına uygulanabilir ki?

Neden Stratejik Yetenek Yönetimi Testlerinde Doğru Test Seçimi Yapılmalı?

Çok eski bir tarihe ait olan testin sonuçlarının günümüzdeki insan yapısına uygun olmayacağını söylemeliyiz. Neden stratejik yetenek yönetimi için doğru test seçilmesi gerektiği bu noktada anlaşılmalıdır. WISC-R çok eski tarihli bir test olmasına rağmen halen daha pek çok kurum tarafından başvurulan testler arasında yer almaktadır. WISC-R testinden sonra WISC 4 testi ortaya çıkmıştır. WISC-4 testinin çıkış tarihi ise 2003 yılıdır. Ancak günümüzde WISC-4 testinin de artık geçerli sayılamayacağını söylemeliyiz.

Bizim kullandığımız WISC-5 testi, bu testler arasındaki en güncel test olmaktadır. Bu anlamda yapılan testlerin illa ki son model olmalarına gerek bulunmamaktadır. Ancak bu testler arasında geçerliliği ve güvenilirliği iyi yapılmış son testler olmasına önem verilmelidir. Bu işin iki farklı ayağı bulunmaktadır. Bu konuda ailelerin gerçek anlamda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Bu konularda bazı uzmanların gerçekten de birtakım eksiklikleri bulunabilmektedir. Bir doktora tezi için dahi minimum 4 batarya kullanılırken herhangi bir sonuca, doğru şekilde ulaşabilmek için en az 5 test sonucu kullanılması gerektiği söylenebilir.

Biz, bir öğrencinin mesleki yatkınlığını ortaya koyarken 10 test kullanmaktayız. Stratejik Yetenek Yönetimi Testi için kullanılan testlerin kalitesi de son derece önemlidir. Son aşamada, Doç. Dr. Gamze Sart olarak ben de 11. mekanizma olarak son kararı verici olmaktayım.

Bugün Türkiye'de WISC-R olarak tanımladığımız testin 1974 yılı gibi çok eski bir tarihe dayandığını bilmeniz gerekmektedir. Bu nedenle çok eski bir testi kullandığınızın farkında olmanız, gerçekten hayati bir öneme sahiptir. Zaman içerisinde kültürel öğeler ve yaşanan diğer gelişmeler sonucunda WISC-R testinin artık işlevsel olmadığı görülmektedir.

Testlerin Günümüzde Koşullarına Uyumlu Olması Gerekiyor!

Neden stratejik yetenek yönetimi için testlerin günümüz koşullarına uyumlu olması gerektiğinin daha iyi anlaşıldığını düşünmekteyim. Örneğin, eski tarihli testler; içki ile ilgili bizim kültürümüzle uyarlı olmayan öğeler içerebilmektedir. WISC-5 testi, 2014 yılında ortaya çıkan 21 testi içinde barındıran son derece kapsamlı bir test olma özelliğine sahiptir. WISC-5 testini Ferrari’ye benzetebiliriz. Yani WISC-R testi tahta arabayı yansıtırken WISC-4 testi belki Ford’un ilk çıkardığı araba olarak betimlenebilir.

Ancak WISC-5 testi çok önemli yönleri bulunan son model bir Ferrari’ye kesinlikle benzetilmelidir. Bu test çok önemli içerikleri, sonuç olarak ortaya dökerken, gençlerdeki eksiklikleri de güvenilir bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu anlamda dikkat edilmesi gereken en önemli unsur, hangi testlerin ne şekilde kullanıldığı ve kimler tarafından kullanıldığı olmalıdır.

Testlerin ne amaçla kullanıldığı bilgisinin yanı sıra bu testlerin çıkış yılları da kesinlikle dikkate alınmalıdır. Tarihi eskilere dayanan testlerin günümüz koşullarına uygun olmadığını görmekteyiz. Sağlıksız olan bu testlerin sonuçlarına bakarak doğru bir çıkarsama yapmak mümkün değildir. Test konusundaki yatkınlıkların, yetkinliklerin çok iyi bilinerek bu doğrultuda hareket edilmesi gerekmektedir. Testlerin uygulanması ve testlerin iyileştirilmesi sonucunda elde edilen çıktılar her zaman için daha doğru bilgileri sağlamaktadır.

Bu anlamda, hem anne ve baba olarak hem danışan ya da danışman olarak hangi noktada bulunursak bulunalım hedefe odaklı olan ve yeterliliği-güvenilirliği yüksek olan testlere odaklanmamız gerekmektedir. Uygulamada, öyle enteresan testlerle de karşılaşmaktayız ki bunları uygulayanların testleri yanlış yaptıklarını görmekteyiz. Bu testleri, bazen koca koca profesörlerin dahi yanlış uyguladıklarına tanık olmaktayız.

Mesela öğrenme kapasitesini ölçen bir testi, çocuğun kişilik testi ya da kişilik sonucu gibi aktarabilmekteler. Bazı çocukların öğrenme metodolojisine bakıldığında bunlar içe dönük öğrenebilirler, sessiz yerde çalışırlar ve masa başında çalışmak isterler. Bu çocuğun bu türdeki öğrenme şekli, o çocuğun kişisel olarak içe dönük olduğu anlamına gelmemektedir.

Stratejik Yetenek Yönetiminde Nelere Dikkat Edilmeli?

Neden stratejik yetenek yönetimi sorusuna doğru bir gelişim planı oluşturma gerekliliği cevabı verilebilir. Herhangi bir durumun tespiti için kullanılan testlerin sonuçları, çocukların karakteri ve eğilimleri hakkında bizlere yardımcı olmaktadır. Test sonuçlarının yanlış yorumlanması, testi iyi anlamayan ya da testi iyi okumamış bir kişi tarafından değerlendirilmesi bir çocuğun hayatını ve kaderini değiştirecek sonuçlar ortaya çıkarabilir.

Yanlış yorumlanan bir test sonucunda, konudan haberi olmayan bir danışmanın önüne gelen sonuçlar çocuğun yanlış yönlendirilmesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda danışman, o çocuğun içe dönük bir karaktere sahip olduğu sonucunu çıkarabilmektedir. Haliyle çocuğun gelişim planı yanlış belirlenmekte ve çocuk, kendi potansiyelinin çok altında bir kariyer sürecine girmektedir. Bu nedenle doğru testlerin doğru bir şekilde yapılması ve sonuç olarak da bu testlerin doğru bir şekilde yorumlanması hayati öneme sahiptir. Bu konuda yapılan hatalar ya da eksiklikler çocuk gelişimine ciddi düzeyde zarar vermektedir.

Neden stratejik yetenek yönetimi sorusu ile ilgili görüş ve sorularınız için Doç. Dr. Gamze Sart’a form aracılığıyla ulaşabilirsiniz. Konu hakkında detaylı bilgi almak için aba Psikoloji ile iletişime geçebilirsiniz. Güncel konularda hazırlanmış videolara erişmek için Doç. Dr. Gamze Sart YouTube kanalına üye olabilirsiniz. Yurt dışında eğitim almak için gerekli olan sınavlara hazırlık aşamasında destek almak için aba Academy ile görüşebilirsiniz.