Tıpta Yapay Zeka Devrimi Başlıyor

Yapay zeka (AI) gün geçtikçe daha da gelişmeye devam ediyor. Dünya üzerinde ciddi anlamda en çok çalışılan konulardan bir tanesi AI konusu. Hem ülkemizde hem de dünya da tüm çalışmalar ve ilgi bu yöne kaymış durumda.

Dünya bilim haritalarına baktığımızda her ülkede en fazla alınan patent bu alan içerisinde. Yapay zekâ insan gibi davranışlar sergileme ve sayısal mantık yürütme gibi birçok yeteneğe sahip olan yazılım ya donanımlara verilen isim olarak da bilinmekte.

Ya da daha kısa bir şekilde bilgisayarların insanlar gibi düşünülebilmesine verilen bir isimdir. Bu sistemler yaşamımızın her alanında olduğu yaşam kısmında da devim yapacak bir teknolojidir. Dünya üzerindeki sağlık hizmetleri yapay zekâ ile önemli bir değişme olacak. Hatta günümüzde yapay zeka sağlık hizmetlerine girmiş durumda.

Yapay Zeka Sağlık Sektörünü Nasıl Değiştirecek?

Bu alanda ilk dikkat çeken ve yaygın olan konulardan bir tanesi hastalıkların teşhisi. Bu günlerde özellikler 23andMe adında yeni bir start – up projesi bu konuya verilecek en iyi örneklerden bir tanesidir.

Bu start – up projesi sadece bir tükürük örneği ile sizin belli bir şekilde genetik hastalıklarınızı teşhis edebilecek bir proje olarak dikkat çekiyor. Eskiye göre hastalık teşhisi artık çok daha farklı bir konumda.

Genetik haritalar çıkarılıyor ve sizin aile yapınız içinde kanser olabilme olasılığınız önceden öngörülebiliyor. Yıllar süren tıp eğitimi aslında uzun süren bir tecrübeye dayalı bir eğitim. Öğrencilerin 2 – 3 yıllık eğitiminden sonra daha çok gördüğü vakalar üzerinden teşhis koyabilmesi bu mesleğin en önemli sırlarından bir tanesi.

Ama işin içine yapay zeka girdiği zaman durum değişiyor. Elinde o zamana kadar çıkmış tüm makaleler ve hastaların üzerinden çıkmış tüm raporlar bulunuyor. İnsan beynine göre bu yapay zekâların oluşturmuş olduğu tetkik ve teşhis çok daha odaklanmış durumda oluyor.

Makine öğrenmesi özellikle derin öğrenmeyi destekleyerek hastalığın ana sebeplerini ortaya çıkartabilecek pek çok veriyi değerlendiriyor ve ilişkilerini bulabiliyor. Ayrıca bulduğunuz bu tetkik sizin bir sonraki seferde daha etkin olmanıza olana sağlıyor.

Yapay Zeka: Robot Ameliyatları

Birçok cerrahın en sıkıntı çektiği noktalardan bir tanesi seri halde yapılan ameliyatlar. Yapay zekâların getirdiği devrim ile karşımıza yapay zekâların ve robotların yer aldığı teknolojik ameliyathaneleri çıkartıyor. Bu ameliyathaneler doktorlara aşırı derecede destek olarak onların işlerini kolaylaştırıyor.

Yapay zekâ ile geliştirilen sistemler hastaları ameliyat öncesi baştan sona analiz ediyor. Bu yapılan analizler sonucu ameliyat edecek doktora yol gösterici bir rol alıyor. Bu sistem ayrıca geçmişte yapılan ameliyatlardaki verileri bir araya getirip değerlendirerek daha etkili cerrahi tekniklerin geliştirilmesinde etkili oluyor.

Yapılan araştırmalara göre yapay zekâ destekli ameliyatlarda karmaşıklıklar 4 ile 5 kat azalmakta. Buna ek olarak hastaların hastanede ameliyat sonrasın kalma süreleri de yüzde 21 oranında azalıyor. Ameliyatların dışında bu sistemler acil servisler için de oldukça kolaylaştırıcı bir seçenek oluyor.

Zaman karşı bir yarışın yaşandığı acil servislerde örneğin trafik kazasın geçiren birisine doğru teşhis ve etkin bir tedavi yapılabilmesi içi çok fazla görüntünün ve hastanın tıbbı geçmişinin incelenmesi gerekiyor.

Yapay zeka ve derin öğrenme algoritmaları sayesinde bu verilerin daha hızlı analiz ederek doktorlara yol gösterdiği önemli bir nokta olarak dikkat çekiyor.

İlaç Geliştirme ve Yapay Zekâ

İlaç geliştirme oldukça pahalı bir süreçtir. Hatta ortalama olarak 4 yıl ve 7 yıl arası bir süreçte ilaç geliştirilebiliyor. İlaç geliştirirken analitik sürenin büyük bir kısmı makine öğrenmesi ile çok daha etkin bir şekilde gerçekleştirilmekte ve denenmekte.

Bu durum ise uzunca yıllar sürecek araştırmaları oldukça kısaltıyor. Bunun yanı sıra ise milyonlarca dolarlık yatırımların maliyetini oldukça azaltıyor. Yapay zekâ ilaç geliştirmenin 4 temel aşaması içerisinde de kullanılmakta. Bu aşamalar ise şöyledir;

1. Müdahale edilecek hedeflerin belirlenmesi,
2. Olası ilaç adaylarının belirlenmesi,
3. Kliniklerin içinde yapılan deneylerin hızlanması,
4. Hastalığın teşhisine yönelik biyo işaretlerin bulunmasıdır.

Düşünebilen yapay zeka, algoritmalar ve robotlar ilaç geliştirme ya da yeni aşı çalışmalarında oldukça etkin olarak kullanılmakta.

Yapay Zeka: Kişiye Özel Tedavi İmkanı

Yapay zeka algoritmaları ve robotların sağlık sektöründe bir diğer etkin olarak kullanıldığı ve ileride daha sık kullanılacağı kısım ise kişilere göre özel tedavi imkanı sunmasıdır. Mümkün olabilecek en kısa zamanda yapay zekâyla birlikte kişilere uygun ilaçların ve tedavilerin bulunmasına ardından ise uygulanmasına yol vermekte.

Bu gelen yeni sistemler ile artık tek tip tedavi yöntemleri tarihe karışıyor. Kişilerin durumlarına özel tedavi seçeneği ile hastaların çok daha çabuk iyileşmesine ve uzun bir hayat sürmelerine de olanak sağlanmış oluyor.

Makine öğrenimi bu karmaşık istatiksel çalışmayı otomatik hale getirebiliyor ve hastanın belirli bir tedaviye vereceği tepki tespit ediyor. Ardından ise alınacak olan tedbirler için de yol haritaları çıkartıyor.

Ortaya çıkan ön görüler doktorların nasıl bir tedavi uygulayacağı konusunda işlerini çok fazla kolaylaştırmış oluyor. Doktorlar bu sayede tam nokta atışı yapacağı bir tedavi ile hastanın en kısa sürede iyileşmesini ve hastanın 5 – 10 – 20 hatta belki de 30 yılını ön görebileceği bir tedavi yöntemi uygulayabiliyorlar.

Gelecekte Yapay Zekâ ve Sağlık

Yapay zekâ ile ön görülen gelişimler bu bahsettiğimiz noktalar olsa da ilerleyen yıllarda nasıl bir gelişim göstereceği oldukça merak konusu. Uçsuz bucaksız bir alan olan yapay zekâ yıllar geçtikçe bunlardan çok daha ileriye gidebileceği bilinmekte.

Dünyada hasta birey sayısı her gün artış göstermek. Sağlık sektörü bir yandan bu hasta sayısını azaltmayı hedeflerken bir yandan da yeni çıkan hastalıklar ile mücadele ediyor. Yapay zeka ve makine öğrenmesi bu mücadelede sağlık çalışanlarının en büyük destekçisi olarak görülmekte.