Türkiye’deki Üniversiteler ve Yurtdışındaki Üniversiteler Arasındaki Farklar

Son zamanlarda yurtdışındaki ve Türkiye’deki üniversiteler fazlası ile karşılaştırılıyor. Sürekli dile getirilen bu konu aslında son derece yanlış yorumlanıyor. Türk üniversitelerinin dünya sıralamasında düşük sıralarda yer almasının nedeni oldukça farklı. Çünkü üniversitelerin işleyişi ve işlevi birbirinden farklı oluyor. Amerika’daki üniversiteler şirket gibi işliyor. Bu üniversitelerin milyar dolarlık bütçeleri bulunuyor. Aynı zamanda bu üniversiteler kendi yatırım portfölyelerini de yönetiyor. Bunun için yurtdışıdaki okulların ayrı ve profesyonel bir birimi bulunuyor.

MIT, Stanford ya da Harvard gibi üniversiteler attıkları adımlar ile zaten bu durumu gözler önüne seriyor. Çünkü bu tarz okullar sadece 3 yıl önce paralarını Bitoin’e yatırdı. Ülkemizde İstanbul’daki devlet üniversiteleri ya da bir başka üniversitenin hangisine bu tarz bir izin verilebilir? Yerli ve yabancı üniversiteler arasındaki en dikkat çeken farklardan bir tanesi budur. Yabancı üniversiteler bir okul gibi değil bir holding gibi çalışır. Doğal olarak bu durum da okullar arasında büyük bir fark yaratır.

Yurtdışındaki ve Türkiye’deki Üniversiteler İçin Dünya Sıralaması Nasıl Yapılır?

Dünyada üniversiteler için dünya sıralaması yapılırken 6 farklı önemli özelliğe dikkat edilir. Her özellik okulun dünya sıralamasında yükselmesi için hayati önem taşır. Fakat bunlardan 2 tanesi var ki ülkemizdeki ve yurtdışındaki üniversiteler arasındaki farklı meydana getiriyor. Bu 2 alandaki farklılık diğer 4 nedene oranla çok daha fazla dikkat çekiyor. Farkı oluşturan 2 neden ise şunlar:

• Hoca başına düşen öğrenci sayısı: Ülkemizdeki üniversiteler genellikle 2000 sonrası açıldı. Eğitim alamayan pek çok öğrenci yeni yeni okullara yerleşiyor. Genç bir nüfus olmamız yüzünden de okullardaki öğrenci sayısı fazla. Üniversiteler bu yüzden okullarda bu dengeyi sağlamalı.
• Üniversitelerin birinci dereceden yaptığı araştırma projelerinin bütçeleri: Araştırma projelerinin bütçelerinde üniversite sanayi iş birliği oldukça önemlidir. Bu iş birliği sayesinde projelerin bütçeleri artar. Ülkemizde İTÜ ve ODTÜ gibi sayılı okullarda bu iş birliği uzun süredir var. Fakat ülke çapında ise bu birlikteliğin temelleri yeni atıldı. Yurtdışında ise 150 yıllık iş birliği yapan okullar bile bulunuyor.

Yurtdışındaki ve Türkiye’deki Üniversiteler İçin Tanınırlık

Bir okul ne kadar çok kişi tarafından bilinir ise o kadar çok öğrenci tarafından tercih edilir. Bugün Harvard Üniversitesini dünya üzerinde tanımayan çok az kişi var. Peki, Harvard bunu sadece eğitim başarısı ile mi yaptı? Tabi ki de hayır. Harvard başarısının yanı sıra dışarıya reklamını yaparak da ismini duyurdu. Filmlere ve dizilere para veren Harvard yapımların kendi okulunda geçmesini istedi. Bu sayede okul adını daha fazla duyurmayı başardı. Türkiye’deki üniversiteler ve bölümleri ise bu anlamda henüz adım atmadı.

Üniversitelerin Elde Ettiği Gelirlerin Sıralamalara Etkileri

Üniversiteler eğitim kurumu olsa da bazı maddi kazanımları elde etmek zorunda. Bu kazanımlar hem okulun gelişimi hem de dünya sıralaması için önemlidir. Türkiye’de bu anlamda yaşanan en büyük sorunlardan bir tanesi de bunun düşük olması. İstanbul Üniversitesi Şangay’da yapılan sıralamalarda ilk 500 içerisinde oldukça yüksek konumlarda yer almıştı. Bunun nedeni ise İstanbul üniversitenin hastane gelirleri çok yüksek olmuştu. Bu da okulu o dönem Türkiye’deki üniversiteler ve yurtdışındaki üniversiteler arasında oldukça yüksek yere konumlandırmıştı.

Türkiye’deki Okullar İçin Yeni Mevzuatlar

Ülkemizdeki mevzuatlar yeni sisteme göre şekillenmeye başladı. Dünyanın en iyi üniversitelerinin sahip olduğu mevzuatlar ve bizim mevzuatlarımız oldukça farklıydı. Üniversitelerimiz bu anlamda yeni yeni kendilerini yabancı okullara benzetiyor. Yeni YÖK yasaları da bu duruma yeni adapte olmaya başladı. YÖK üniversitelerin yapısını aynı tutarak sistemlerini şekillendirmeyi hedefliyor. Üniversiteler yapısı itibari ile hiçbir kamu kuruluşuna benzemez. Çünkü üniversitelerin öncelikli amacı toplum için insan yetiştirmektir.

Bugün üniversitelerimizin bir kısmı girişimci üniversite olarak ifade edilmekte. Ama bundan da öte olarak bu üniversiteler toplumsal değer üretiyorlar. Bunlar arasında en önemlileri ise hastaneleri olan üniversitelerdir. Pandemi döneminde Cerrahpaşa ya da Hacettepe gibi üniversitelerin çalışmaları topluma değer üretme çalışmalarıdır. Bu yüzden bu okulların çalışmaları itibari ile çok önemli ve özel adımları bulunuyor. Okullarımız açısından atılan bu adımlar dünyada bile yakından takip ediliyor.

Türkiye’deki Üniversiteler ve Tanıtım Eksikliği

Daha önce bir üniversitenin tanınırlığının etkisi size söylemiştik. Bugün Stanford Üniversitesi onlarca Nobel ödülüne sahip. Fakat bu rakamlar ülkemizdeki okullar için geçerli değil. Bugün İstanbul ve Stanford üniversitelerini yakından takip eden bir kişi olarak söyleyebilirim ki aslında durum göründüğü gibi değil. Bugün İstanbul Üniversitesi Stanford yerinde olsa 40 tane Nobel ödülü alır. Özellikle tıp alanındaki çalışmaları yakından takip ettiği için bu durum rahatça söyleyebilirim.

Network ağımız yeteri kadar güçlü olmadığı için ödülleri bizlere değil onlara veriyorlar. Buna rağmen İstanbul Üniversitesi 2 Nobel Ödüllü bilim insanına ev sahipliği yapmıştır. Orhan Pamuk ve Aziz Sancar İstanbul Üniversitesi mezunu ve Nobel ödüllü iki önemli kişidir. Tanıtımımızı arttırmak için ilk olarak kendimize daha fazla güvenmemiz lazım. Buna ek olarak üniversite sanayi iş birliğini arttırmalı ve uluslararası network ağımızı geliştirmemiz gerekli. Okulları ve öğrencileri patent gibi konularda yakından takip ettiğim için tek eksik yanımızın bunlar olduğunu rahatça söyleyebilirim.

Türkiye’deki Üniversiteler dünya sıralaması içerisinde nasıl yükselir gibi sorularınız için Doç. Dr. Gamze Sart Youtube kanalını ziyaret edebilirsiniz. Türkiye’deki en iyi üniversiteler ve dikkat çeken yanları hakkında bilgi sahibi olmak için de Doç. Dr. Gamze Sart Web sitesindeki makaleleri okuyabilirsiniz. Ayrıca Aba Kariyer internet sitesini ziyaret ederek dünya sıralamasındaki en iyi Türk Üniversiteleri hakkında içerikler bulabilirsiniz.