Dünyanın En İyi Üniversiteleri Hangileridir?

Dünyanın en iyi üniversiteleri hangileri? Üniversite tercihi yaparken hangi listelere bakılmalı? Türkiye’deki üniversiteler bu listelerde yer alıyor mu? Nelere dikkat etmeli, nasıl tercih yapmalı? Gelin bu soruları birlikte yanıtlayalım.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Nasıl Belirleniyor?

Dünyanın en iyi üniversiteleri üç önemli liste ile belirleniyor. Bunların başında, Times Higher Education’ın (THE) her yıl yayımladığı liste geliyor. Times Higher Education’ı, QS (Quacquarelli Symonds) World University Ranking ve Şanghay Üniversitesi’nin oluşturduğu ARWU (Academic Ranking Of World Universities) takip ediyor. Özellikle Times’ın çıkardığı liste oldukça önemli. Peki; neden özellikle Times’ın listesi önem taşıyor. Çünkü; 21. yüzyılda üniversiteleri etkileyen inovasyon, üniversite-sanayi iş birliği gibi alanları ön plana çıkartıyor. Peki; neden diğer listelere değil de özellikle bu üç listeye bakmamız gerekiyor? Çünkü; bu üç liste, kriterleri açık ve bilimsel bir şekilde veriyor. Diğer listeler ise üniversitelerin reklam amacıyla kendilerini ön plana çıkarttıkları listeler olabiliyor.

Dünyanın En İyi Üniversiteleri Hangileri?

Peki; 2020 yılında dünyanın en iyi üniversiteleri hangileri? Listelere birlikte bakalım.

QS’in listesinde birinci sırada MIT (Massachusetts Institute of Technology) yer alıyor. İkinci sırada Stanford Üniversitesi, üçüncü sırada Harvard Üniversitesi, dördüncü sırada Oxford Üniversitesi ve beşinci sırada Caltech (California Institute of Technology) yer alıyor. Times’ın sıralaması QS’e göre biraz farklı… Times Higher Education’ın ilk sırasında, Oxford Üniversitesi, ikinci sırada Caltech, üçüncü sırada Cambridge Üniversitesi, dördüncü sırada Stanford Üniversitesi ve beşinci sırada MIT yer alıyor. ARWU henüz 2020 listelerini yayımlamış değil ancak 2019 listelerine göre ilk sırada Harvard Üniversitesi var. Harvard Üniversitesini sırasıyla; Stanford Üniversitesi, Cambridge Üniversitesi, MIT ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley takip ediyor.

Listeler Hangi Kriterlere Göre Oluşturuluyor?

Dünyanın en iyi üniversiteleri listeleri hangi kriterlere göre ve hangi metodoloji ile belirleniyor?

QS için en önemli kriter akademik tanınmışlık. Akademik tanınmışlık liste üzerinde %40 oranında bir etkiye sahip. Akademisyenlerin dünya çapında tanınır olması üniversitenin ön plana çıkmasında oldukça etkili oluyor. İkinci önemli nokta ise bu akademisyenlerin yayınları ve bu yayınlara yapılan atıflar. Bir başka önemli konu ise akademisyen başına düşen öğrenci sayısı… Öğrencilerin mentorluk ile başarı sağlaması ve iyi yerlere gelmesi QS için önemli bir nokta. Bir diğer önemli kriter ise; uluslararasılaşma… Peki; bu ne anlama geliyor? Uluslararası düzeyde öğrencilerin ve akademisyenlerin bir üniversiteye gelmesi ve üniversitelerin farklı ülkelerdeki üniversitelerle yapmış olduğu anlaşmalar QS’e göre bir başka önemli bir kriter…

Times için ise en önemli konu araştırmacıların ve akademisyenlerin sağlamış oldukları öğrenme ortamı. Times Higher Education, öğrencinin öğrenme ortamına birinci derecede önem veriyor. Akademisyen başına düşen öğrenci sayısı ve doktora öğrencilerinin lisansa olan oranı da önem taşıyor. Times’ı diğer listelerden farklı olarak önem verdiği bir diğer kriter ise üniversiteler için ayrılan ücret ve araştırmalar için ayrılan fonlar… Araştırmalar sonucunda elde edilen fonun kuruma aktarılma oranı. Bu özellikler Times’ın listelerinin oluşumda %60 oranında bir ağırlığa sahip. Tıpkı QS gibi, Times için de yapılan atıflar ve bu atıfların dünya çapındaki etkisi önemli bir kriter. Uluslararasılaşma düzeyi de bir o kadar önem taşıyor. Times Higher Education, farklı ülkelerdeki üniversitelerle yapılan anlaşmaları, yurt dışına giden ve yurt dışından gelen öğrenci ve araştırmacıları ve karşılıklı iş birliklerini değerlendiriyor. Times’ın listesini diğerlerinden ayıran bir başa konu ise üniversite-sanayi işbirliği sonucunda elde edilen gelirleri değerlendirmeleri… Üniversitelerin iş dünyasına sağladığı bilgi akışının neticesinde iş dünyasının elde ettiği gelir ile tekrar üniversitelere geri dönüş sağlaması Times için önemli bir nokta…

ARWU Listesi

Şanghay Üniversitesi tarafından oluşturulan ARWU en eski ve en yaygın kabul gören liste… Çünkü; pek çok üniversiteye göre doğru metodoloji ve şeffaflık gibi gerekçelerle ARWU oldukça güvenilir. ARWU, 1500 üniversiteyi değerlendiriyor ve 500’ü için bazı kriterler gözetiyor. Listelerdeki en önemli kriter diğer listeler için de önem taşıyan akademik tanınmışlık. Fakat; akademik tanınmışlık için Nobel Ödüllerinin sayısına bakılıyor. Sadece araştırmacıların değil mezunların Nobel Ödülleri de bu sayıya dahil… Alınan diğer ödüller de bir o kadar önem taşıyor. Kazanılan bilimsel başarı ARWU için oldukça önemli ve ilk göz önünde bulundurulan kriterlerden bir tanesi… İkinci olarak ise yapılan atıf sayısı… ARWU araştırmacıların dergilerde, yaptığı yayınlara bakıyor ve bunların sonucunda aldıkları atıfların da etkisini göz önünde bulundurarak bu listeyi oluşturuyor. ARWU’nun değerlendirdiği bir diğer konu ise, akademisyenin, araştırmasının sonucunda elde ettiği ekonomik değer. ARWU bunu özellikle ön plana çıkartıyor ve buna göre değerlendirme yapıyor.

Türkiye’deki Üniversiteler Listelerde Yer Alıyor Mu?

Times’a göre Türkiye’nin en iyi iki üniversitesi Sabancı Üniversitesi ve Koç Üniversitesi. Bu iki üniversite ilk 500’de yer alıyor. Bilkent, Boğaziçi ve Hacettepe Üniversiteleri ise ilk 550 içerisinde yer alıyor.  QS’te yer alan üniversitelerimiz ise şu şekilde: İlk 500’de 2 üniversitemiz var. Koç ve Bilkent Üniversiteleri. İlk 550 içinde ise Sabancı Üniversitesi, ilk 550 - 600 arasında Boğaziçi Üniversitesi ve ODTÜ, 600 ile 650 arasında İTÜ yer alıyor. ARWU’da 2019’a kadar ilk 500’e giren üniversite, İstanbul Üniversitesi idi. 2019’da ise bu durum değişti. İlk 500’de Hacettepe Üniversitesi’ni yer alıyor. 500 ile 600 arasında Bilkent ve Dokuz Eylül üniversiteleri yer alırken, 600 ile 700 arasında ise Erciyes Üniversitesi ve İTÜ bulunuyor.

Neden Vakıf Üniversiteleri Ön Plana Çıkıyor?

Peki; bu listelerde neden vakıf üniversiteleri ön planda? Bunun en önemli sebeplerinden bir tanesi, bu üniversitelerin araştırma üniversitesi olarak araştırmaya çok daha fazla önem vermeleri. İkincisi nokta ise öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının gerçekten dünyanın önde gelen diğer üniversitelerinde olduğu gibi az olması. ARWU özeline bakıldığında ise tıp fakültelerinin daha ön planda olduğu üniversiteleri görüyoruz. Tıp fakültesi olması nedeniyle gelir elde edilmesi, üniversitelerin çok daha ön plana çıkmasına neden oluyor.

Türkiye’deki Üniversiteler Daha Ön Sıralarda Yer Alabilir Mi?

Peki; Türkiye’deki üniversitelerin birkaçının ilk 100’de yer alması hayal mi? Elbette değil. Özellikle son 10 yılda üniversitelerde önemli değişiklikler yapıldı. Devlet üniversiteleri arasından 15 üniversite seçildi ve araştırma üniversitesi olarak belirlendi. Böylelikle üniversitelerin önemli alanlarda araştırma yapabilmelerinin önü açılmış oldu. Bu araştırmalar sonucunda akademik tanınmışlık artacak, akademik tanınmışlığın artması ile beraber yayınlar artacak. Atıflar fazlalaşacak ve değer artacak. Sonuç olarak üniversitelerin bu listelerde üst sıralarda yer alması da mümkün olacak.

Bu listeler aslında her zaman vardı. Ancak; 2004 yılından sonra küreselleşmenin de etkisiyle listeler daha fazla ön plana çıkmaya başladı. Üniversitelerin sıralaması önem taşıyor ama asıl önemli olan üniversitede üretilecek olan değer ve bireyin mutluluğu ile beraber kendi geleceğini oluşturması. Üniversite tercihi, yurt dışı eğitim, öne çıkan alanlar, mesleklerin geleceği ve geleceğin meslekleri, dünyanın en iyi üniversiteleri ve buna benzer pek çok konuda detaylı bilgi için Doç. Dr. Gamze Sart ile iletişime geçebilir, web sitesini ziyaret edebilir, YouTube kanalına abone olabilirsiniz.